تولید دانش بومی در حوزه‌های معرفتیِ علوم‌انسانی می‌تواند ماموریت مهم دانشگاه علامه‌طباطبائی باشد
حسین سلیمی، در این‌باره اظهار کرد: دانشگاهی با وسعت و تنوع رشته‌ای مانند دانشگاه علامه طباطبائی نمی‌تواند تنها به یک مأموریت بسنده کند. در وهله نخست دانشگاه علامه طباطبائی می‌تواند مأموریت تأمین نیروی متخصص مورد نیاز در بعضی حوزه‌های منحصربه‌فرد تخصصی را بر عهده گیرد. فعالیت‌هایی مانند مدیریت قرارداد‌های نفتی، تکنولوژی، رسانه و ریاضیات مالی از جمله مأموریت‌هایی است که دانشگاه علامه طباطبائی در راستای حل مشکلات کشور می‌تواند پیگیر آن باشد.
وی ادامه داد: اگر حل مشکلات بزرگ کشور ضمن تأمین بودجه لازم آنها، به دانشگاه‌ها سپرده و پروژه‌های فوق لیسانس و رساله‌های دکتری به آن مسائل اختصاص یابد و مأموریت دانشگاه حل مشکل تعریف شود و چندین رشته و دانشکده درگیر موضوع شوند، می‌توان گام‌های مهمی در این راستا برداشت. برخی حوزه‌ها وجود دارند که البته ما نیز بار‌ها پیشنهاد کار پیرامون آنها را داده‌ایم، حوزه‌هایی مانند مقابله با آسیب‌های اجتماعی، سالمندان و سیاست همسایگی. ما حتی گزارش‌های اولیه‌ای به عنوان راهکار ورود به این مسائل تهیه کرده‌ایم. اگر دستگاه‌های مرتبط در این موضوعات به ما مراجعه کنند، این ظرفیت وجود دارد که تحقیقات پیرامون این مسائل به ساختار در داخل کشور تبدیل شود.
رئیس دانشگاه با بیان اینکه تولید دانش بومی در حوزه‌های معرفتیِ علوم انسانی، دیگر مأموریتی است که این دانشگاه می‌تواند متولی انجام آن باشد، افزود: در تولید دانش بومی، غفلت زیادی انجام شده و اگر فکری نشود، ممکن است کشور را دچار بحران بی‌هویتی کند. آن‌قدر بر کارآفرینی تأکید کرده‌ایم که نسبت به رشته‌هایی مانند تاریخ بی‌توجه شده‌ایم و امروز علاقه‌مندی کمتری برای تحصیل در رشته تاریخ وجود دارد. نتیجه این می‌شود که تاریخ بعد از انقلاب ما را هم خارجی‌ها می‌نویسند. شناخت تاریخ، شناخت نسخ خطی و نگهداری از این نسخ، کار‌های بزرگی است که باید دانشگاه علوم انسانی متولی آن باشد.
وی گفت: در رشته ادبیات هم گرفتار این مشکل هستیم. اساتید وقتی می‌خواهند سبک‌های ادبی را تدریس کنند، اگر چهار منبع اصلی موجود باشد، دو منبع اصلی آن اثری نوشته شده توسط مستشرقان است. در رشته‌های دیگری مانند فلسفه هم وضعیت این‌گونه است. وقتی صحبت از حرکت در مرز‌های دانش علوم انسانی می‌شود، یعنی باید به تولید علم بومی توجه کنیم. اگر چه علوم انسانی که در دانشگاه‌های غرب تولید می‌شود هم رهیافت‌های مفیدی برای ما دارد، ولی ما امکان تولید دانش بومی در دانشگاه‌های خودمان و توسط اساتید و دانشجویان خودمان را داریم.
سلیمی در پاسخ به این پرسش که آیا دستگاه‌ها در این زمینه‌ها به شما مراجعه کرده‌اند، بیان کرد: فعالیت‌های متعددی در هر یک از این رشته‌ها انجام داده‌ایم، اما از سوی نهاد و دستگاهی سرمایه‌گذاری بر خروجی کارهایمان انجام نشده است.
وی در ادامه صحبت‌های خود درباره مدیریت بودجه در سال تحصیلی جاری در دانشگاه علامه گفت: اولویت ما در صرف بودجه، نخست هزینه‌های جاری، حقوق و دستمزد‌ها و هزینه‌های رفاه دانشجویی، اعم از تغذیه، خوابگاه، بهداشت و تربیت بدنی ویژه دانشجویان است. اولویت دیگر تأمین هزینه‌های پژوهشی و آموزشی است، در این مورد دانشکده‌های دانشگاه علامه در شهر تهران پراکنده هستند و ما طبق برنامه‌ریزی‌ها باید همه دانشکده‌ها را در یک یا دو سایت اصلی گرد هم جمع کنیم. هزینه‌های عمرانی اولویت دیگر ما در صرف بودجه است.
رئیس دانشگاه همچنین درباره تأمین بخشی از بودجه مورد نیاز دانشگاه از قرارداد‌های پژوهشی منعقد شده سخن گفت و اظهار کرد: دیگر دانشگاه‌ها مانند دانشگاه‌های صنعتی هم اگر قرارداد‌های پژوهشی کلان منعقد می‌کنند، پولی عاید دانشگاه نمی‌شود چرا که بخش عمده بودجه اختصاص یافته به پروژه‌ها، نصیب پژوهشگران می‌شود. برای نمونه اگر ۱۰ میلیارد تومان بودجه تأمینی در قراردادی باشد، شاید حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون آن سهم دانشگاه شود که مبلغ ناچیزی است و بخش کوچکی از هزینه‌های جاری را پوشش می‌دهد.
زمانی می‌توان به کمک حوزه پژوهش، بودجه مورد نیاز را تأمین کرد که منابع اصلی تولید ثروت در کشور، یعنی شرکت‌های دولتی که بیش از سه برابر بودجه عمومی دولت گردش مالی دارند، با دانشگاه‌ها همکاری داشته باشند
وی افزود: سالانه مبلغی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد تومان قرارداد پژوهشی با دانشگاه علامه منعقد و بیشتر مبالغ آنها صرف کار‌های پژوهشی و تأمین حق‌الزحمه پژوهشگران می‌شود. قرارداد‌های پژوهشی در هیچ‌یک از دانشگاه‌های صنعتی، علوم انسانی و حتی علمی کاربردی نمی‌تواند کمبود بودجه دانشگاه‌ها را تأمین کند. زمانی می‌توان به کمک حوزه پژوهش، بودجه مورد نیاز را تأمین کرد که منابع اصلی تولید ثروت در کشور، یعنی شرکت‌های دولتی که بیش از سه برابر بودجه عمومی دولت گردش مالی دارند، با دانشگاه‌ها همکاری داشته باشند. اگر این شرکت‌ها برای انجام پژوهش‌های خود در دانشگاه سرمایه‌گذاری کنند، در آن صورت می‌توان شاهد تغییر الگو در دانشگاه بود و پژوهش منبع اصلی تأمین بودجه در دانشگاه شود. اتفاقاً در این زمینه علوم انسانی می‌تواند درآمدزاتر از دیگر حوزه‌های علوم باشد، چرا که پژوهش‌های علوم انسانی اثرات گسترده و هزینه کمتری دارند.
به گفته سلیمی امروزه بزرگترین تولید ثروت در کشور توسط شرکت‌های تأمین مالی و بازاریابی انجام می‌شود که پشت سر این‌ها فکر و ایده علوم انسانی قرار دارد.
رئیس دانشگاه همچنین با توجه به این نکته که شاید بهترین فضا برای پیگیری جدی و برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی، دانشگاه علامه طباطبایی باشد، در پاسخ به این پرسش که آیا امسال شاهد رونق این کرسی‌ها در دانشگاه علامه خواهیم بود، گفت: در این زمینه فعالیت‌هایمان را ادامه می‌دهیم و البته این‌گونه نیست که کرسی برگزار نشود. اتفاقاً آمار کرسی‌های برگزار شده در دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به سایر دانشگاه‌ها وضعیت بهتری دارد، اما ارائه این آمار‌ها کافی نیست. آن چیزی که مقام معظم رهبری در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی از دانشگاه‌ها توقع دارند، فراتر از این‌هاست.
وی ادامه داد: ما می‌پذیریم که فاصله زیادی با نقطه مطلوب نظام داریم. به تازگی در این‌باره اقدام به راه‌اندازی خانه آزاداندیشی کرده‌ایم، اما فعالیت آن عمیق و گسترده نیست. دانشجویان در این خانه قادر خواهند بود در محیطی محدودتری راحت حرف بزنند. زمینه‌سازی‌ها انجام شده، اما اگر این کرسی‌ها درگیر قطب‌بندی‌های سیاسی شدید شوند، طبیعی است که دچار ضربات بدی خواهند شد و دانشجویان خلاق تمایلی به مشارکت در این فضا نخواهند داشت. امیدواریم بتوانیم فضای قطب‌بندی سیاسی را از جریانی که به راه افتاده دور کنیم تا بتوانیم شاهد طراوت بیشتری در دانشگاه باشیم.
منبع: عطنا
نظر شما :