برگزاری هفدهمین جلسه از سلسله نشست‌های «نقد و اندیشه»

این جلسه با حضور محمد مهدی فتوره چی مدیر گروه مطالعات رسانه و فرهنگ موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، حسینعلی افخمی استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و سیدمحمدرضا خوشرو، مدیرکل معاونت فرهنگی قوه قضائیه و کارشناس حوزه رسانه و جنگ نرم، برگزار شد.

اخلاق در فضای مجازی دنباله اخلاق در زندگی روزمره است

در این جلسه حسینعلی افخمی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم ارتباطات، با بیان اینکه بحث اخلاق در فضای مجازی دنباله اخلاق در زندگی روزمره است و از آن جدا نیست، تصریح کرد: در فضای واقعی، این باورها و هنجارهای ملی است که فرهنگ را می سازد ولی در فضای مجازی فرهنگ جهانی است که حکومت می کند.

وی با اشاره به اینکه یکی از بزرگترین مشکلات ما در فضای مجازی فقدان ارتباطات گروهی است، گفت: کاربران ایرانی در بحث ارتباطات فردی مشکلی ندارند ولی برای ارتباطات گروهی آموزش ندیده اند و لذا محور بسیاری از مناقشات همین موضوع است.

جامعه ایرانی رسانه گرایی بالایی دارد

دکتر افخمی در ادامه این جلسه با اشاره به اینکه فضای مجازی در کشور ما کنترل شده است، گفت: جامعه ایرانی رسانه گرایی بالایی دارد؛ اگر به فضای مجازی از دیدگاه رسانه نگاه کنیم، نگاه خیر و شر در اندیشه پژوهشگران و اساتید دانشگاه حاکم است ولی در واقع سرمایه اجتماعی و میزان اعتماد در کشور بسیار پایین است.وی افزود: اولیت تلاش های استفاده از اینترنت در کشور ما با کافی نت های بدون فیلتر تجربه شد که اشتباه بزرگی بود؛ لذا نوجوانان به تمام صفحات پورنوگرافی دسترسی پیدا کردند؛ و این در حالی است که در اروپای دهه ۷۰ اینترنت در کتابخانه ها با اجاره کتبی والدین در اختیار نوجوانان قرار می گرفت. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد:باید به فضای مجازی نگاه مثبتی داشته باشیم؛ تصویر تیره از این فضا اثرات مخرب خود را در بخش های گوناگون نشان می دهد.

افخمی با اشاره به اینکه خطاهایی که در عرصه مجازی رخ می دهد در راستای فضای واقعی است، خاطرنشان کرد: باید دنیای واقعی خودمان را به دنیای واقعی جهان نزدیک کنیم، در این صورت است که فضای مجازی اصلاح می شود. وی با بیان اینکه در هیچ مرحله سنی در کشور آموزش سواد رسانه ای مشخصی نداریم افزود: در فضای مجازی کسانی که از مطالب و محتوای پورنوگرافی استفاده می کنند کاربرانی هستند که برای آنان رفتار گروهی تعریف نشده است و به همین دلیل آموزش رفتار جمعی نسل امروز و آینده باید از مهدکودک ها آغاز شود.

نبود سرگرمی و افزایش فعالیت در فضای مجازی

افخمی با تاکید بر نقش مهم وجود سرگرمی در جامعه تصریح کرد: ابزارهای ارتباطی نقش سرگرم کننده گی دارند و در هیچ کشور پیشرفته ای نقش سینما تا این حد کمرنگ نشده است. در گذشته تهران دارای سه میلیون جمعیت بود و چندین سینما داشت؛ اما در حال حاضر به رغم افزایش جمعیت نه تنها تعداد سینماها افزایش نداشته است، بلکه شاهد کاهش تعداد آنها حتی در شهری مثل تهران هستیم. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه در گذشته مناطق مرکزی کشور یا روستاها با اجرای برنامه هایی چون تعزیه خوانی خود را سرگرم می کردند، تصریح کرد: در حال حاضر این نوع سرگرمی ها منسوخ شده است و موبایل و فضای مجازی جایگزین آن شده او لذا باید قبل از اینکه رسانه را عامل اصلی آسیب های اخلاقی و …بدانیم، بررسی کنیم در چه جاهایی خلا وجود دارد و در پی رفع آنها برآییم.

وی با تاکید بر نقش مهم فضای مجازی در جامعه تصریح کرد: در حال حاضر باید فضای مجازی را به عنوان واقعیتی انکار ناپذیر بپذیریم؛ زیرا نقش مهمی در جامعه ایفا کرده و در برخی کشورها حتی فضای مجازی ۷۰ درصد مناسبات و تبادلات اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار داده است. وی افزود: اما باید توجه داشت که اگر چه هرج و مرج در فضای مجازی مصیبت و مشکل است اما نباید جلوی فضای مجازی را بست و باید مشکل را شناسایی و تعریف کرد و برای استفاده کنندگان از آن مطابق گروه های سنی قاعده گذاری کنیم. ۲۰ سال پیش این نگرانی درباره ویدئو و ماهواره هم وجود داشت اما با قانون گذاری این نگرانی رفع شد.

جامعه افسرده دلیل پرخاشگری

افخمی در ادامه تاکید کرد: اعتیاد اینترنتی یکی از موضوعات مورد توجه است؛ البته مشمول همه افراد جامعه نمی شود برای مقابله با این موضوع باید قشرهای آسیب پذیر را شناسایی، ومحتوا و برنامه های جایگزین برای آنها پیدا کنیم. وی با اشاره به اینکه یکی از دلایل افزایش پرخاشگری به خصوص در فضای مجازی داشتن جامعه افسرده است افزود: در حال حاضر جامعه ما دچار افسردگی شده است که یکی از دلایل آن وقوع جنگ در سال های گذشته است و حتما جامعه افسرده دچار بیکاری، بی حوصلگی، پرخاشگری و بداخلاقی در فضای مجازی هم می شود.

افخمی درباره نقش آگاهی و سواد رسانه ای تصریح کرد: باید توجه داشت که خانواده اولین نهاد برای ارائه آموزش فعالیت در فضای مجازی محسوب می شود؛ اما آموزش های عمومی در این زمینه کم است. وی خاطرنشان کرد که سواد رسانه ای مهارت ارتباطی است که کلید آن خانواده است. وی با بیان اینکه آموزش رسانه ها، سواد رسانه ای و مهارت های ارتباطی در کشورهای پیشرفته قریب ۳۰ تا ۵۰ سال است که آغاز شده است خاطرنشان کرد: این کشورهابه آموزش استفاده از کامپیوتر در ابتدای فراگیری آن اهمیت زیادی می دهند. افخمی با تاکید بر نقش مهم شفاف سازی در فضای مجازی‌ افزود: در کشور ما خلاء مقررات، بازخواست و شفافیت وجود دارد. اگرچه محتوای فضای مجازی را نمی توان شفاف و سالم سازی کرد اما باید دست کم اخبار منتشره از مجاری رسمی و رسانه های سنتی را شفاف کنیم.

منبع خبر: عطنا