معتمدنژاد از پیشگامان حوزه مدنی در ارتباطات مردممدار بود/ او با کاربرد واژه «رسانه» مخالف بود
در نشست «تحول مفهوم توسعه و مسائل ارتباطات در ایران» که ۲۶ آذرماه، به مناسبت گرامیداشت پنجمین سال درگذشت دکتر کاظم معتمدنژاد در سالن شورای دانشکده علوم ارتباطات برگزار شد، هادی خانیکی با موضوع توسعه ملی از دیدگاه ارتباطات توسعه به سخنرانی پرداخت و اظهار کرد:
مبحث ارتباطات توسعه نسبت به مباحث توسعه متاخر است. در ایران در دهه پنجاه شکل می‌گیرد در حالی که تحول مفهوم توسعه پیش از این در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مطرح شده بود. در اینجا سه نام درخور توجه‌اند؛ دکتر کاظم معتمدنژاد ،دکتر مجید تهرانیان و دکتر علی اسدی.
مدیر گروه ارتباطات ادامه داد: با مراجعه به تقسیم‌بندی مرسوم در حوزه جامعه‌شناسی با عنوان جامعه شناسی‌مردم، می‌توان جایگاه دکتر معتمدنژاد را پیدا کرد و به تأثی از او ارتباطات را نیز با همین شیوه تقسیم‌بندی و جایگاه ارتباطات مردممدار را شناسایی کرد.
وی با بیان اینکه می‌توان چهار حوزه از ارتباطات را تعریف‌کرد، بیان کرد: اول حوزه ارتباطات کلاسیک، زمانی که این گروه از ارتباطات به دانش نزدیک بشود، در فرآیندی به سمت تاسیس دانشکده یا رشته قرار می‌گیرد و افرادی همانند دکتر معتمدنژاد را از رشته حقوق دانشگاه تهران به ارتباطات و به موسسه عالی روابط عمومی که بعدها به دانشکده ارتباطات مرسوم شد، می‌کشاند.
خانیکی ادامه داد: حوزه دوم، ارتباطات انتقادی است که باز هم دکتر معتمدنژاد جزء موسسان آن است؛ نگاه انتقادی داشتن به ارتباطات، هم در سنت توسعه هم در حوزه ارتباطات لازم است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اما دو حوزه‌ای که بیرون از دانشگاه به تأثی از جامعه‌شناسی، بیشتر به آن پرداخته می‌شود، ارتباطات سیاست‌گذار و ارتباطات مردممدار است که تلاش می‌شود تا در سطوح، نهادها و لایه‌های سیاست‌گذاری وارد شود. در این مورد هر سه استاد، حق تقدم دارند؛ دکتر معتمدنژاد، دکتر تهرانیان و دکتر اسدی.
وی یادآور شد: این گروه، عمدتاً در حوزه ارتباطات سیاست‌گذار قبل و بعد از انقلاب قرار می‌گیرند و بیشتر بر روی حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌های توسعه، تمرکز دارد؛ (در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه قبل از انقلاب و در برنامه‌های سوم و چهارم بعد از انقلاب.)
همچنین با بیان اینکه در حوزه ارتباطات، یک خلأ وجود دارد، آن را چنین بیان کرد: پیشگامان علوم ارتباطات در ایران نتوانسته‌اند در حوزه ارتباطات مردممدار، نهادها و شبکه‌هایی را تولید کنند تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد؛ به استثناء حوزه مدنی که اگر در آن مطبوعات را برجسته‌تر کنیم، دکتر معتمدنژاد در حوزه مطبوعات و در تاسیس برخی از نهاهای علمی_مدنی مثل انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی، در شناساندن طرح جامعه اطلاعاتی تاثیرگذار بود.
خانیکی افزود: حال باید به عنوان معلم یا دانشجو، این چهار حوزه را در برابر خود قرار دهیم و بپرسیم که جای ما کجاست؛ زیرا وظیفه یک معلم یا محقق پاسخ دادن به اینهاست؛ حوزه ارتباطات کلاسیک، ارتباطات انتقادی، ارتباطات سیاست‌گذار و یا ارتباطات مردممدار.
وی بار دیگر از استادان فقید این حوزه (کاظم معتمدنژاد، مجید تهرانیان و علی اسدی) یاد کرد و گفت: این سه صاحب‌نظر و استاد پیشگام، زمانی که از ارتباطات به توسعه نگاه کردند، مسیری نزدیک به هم پیمودند و هرکدام چیز جدیدی بر تعریف مفهوم توسعه افزودند.
منبع خبر: عطنا
نظر شما :