محمد مهدی فرقانی؛ مدیریت بحران با اطلاع‌رسانی دقیق

در آن زمان تهران به دلیل بمباران دشمن شرایط بحرانی داشت و مردم نگران آمارهای تلفات ناشی از این اتفاق بودند، آنها تشنه اخبار و گزارش بودند و می خواستند بدانند در کشور چه خبر است. ما در آن دوران سعی کردیم اصول خبرنگاری بحران را رعایت کنیم.چند روان شناس؛جامعه شناس؛ انسان شناس و حقوقدان را به روزنامه دعوت کردیم تا با کمک آنها هم بتوانیم شرایط روحی و روانی مردم را کنترل کنیم و هم اخبار شفاف در اختیارشان قرار دهیم. همچنین باید توجه می کردیم که اطلاعات دقیق به دشمن ندهیم لذا آن زمان کارمان بسیار سخت بود اما خوشبختانه توانستیم آرامش را به مردم بدهیم.

حالا شرایط درباره شیوع بیماری کرونا نیز همین گونه است. این موضوع برای مردم و مسئولان بسیار مهم شده است چرا که بیماری کرونا بازتاب جهانی داشته و باید از چند جنبه این موضوع را بررسی کرد. ابتدا اینکه این بیماری از چین شیوع پیدا کرد و دامنه گسترش این بیماری آنقدر بالاست که همه مردم را نگران کرده و به نوعی فضای توام با اضطراب؛ ترس و بدبینی را هم به وجود آورده است. با این حال می خواهم بگویم مسئولان که می دانستند این ویروس وارد ایران می شود باید از همان روزهایی که چین درگیر این بیماری شده بود تمهیدات لازم را در نظر می گرفتند. با رسانه ها صحبت می کردند تا خبرنگاران برای مردم درباره آموزش های پیشگیری از کرونا گزارش می نوشتند.

باید در تمام این روزها مسئولان به مردم توضیح می دادند که چه تدارکی برای وضعیت بهداشتی مردم در مواجهه با شیوع این بیماری دارند. همین توضیحات باعث می شد تا فشار روحی و روانی مردم نسبت به بیماری کرونا کمتر شود. ما در این زمان نیاز به روزنامه نگاری بحران داریم. روزنامه نگاری بحران با روزنامه نگاری عادی تفاوت دارد. در روزنامه نگاری بحران چند فرآیند را همزمان باید در نظر بگیریم که اطلاع رسانی دقیق؛ درست و قابل اعتماد باشد وباید مردم مطمئن شوند که اطلاعات را دقیق دریافت می کنند. این اطلاعات نباید منجر به استرس، القای یاس یا ناامیدی باشد. چرا که این موضوع خود به خود آسیب پذیری مردم را بالا می برد. یعنی خبرنگاران همزمان چند فرآیند را باید با هم پیش ببرند. ابتدا اطلاع رسانی دقیق داشته باشند و سپس سعی کنند اضطراب را در بین مردم کاهش دهند. این نوع اطلاع رسانی موجب می شود تا تحمل پذیری جامعه بالا برود.

در مجموع می توان گفت روزنامه نگاران بحران، باید دانش و آگاهی شان را درباره خود بحران، تاثیرات اجتماعی و اقتصادی آن، ابعاد مختلف آن و تاثیرات انسانی آن تا حد ممکن افزایش دهند و پیش از وقوع بحران به مردم آگاهی بدهند، البته آنها باید بدانند که تولید ترس نکنند. روزنامه نگاران باید به مسئولان هشدار دهند و آنها را آماده کنند. این نحوه عملکرد پیش از بحران ضریب آمادگی را بالا می برد و آسیب های بحران را کاهش می دهد. درواقع روزنامه نگاران باید طوری به بحران بپردازند تا امید دوباره به زندگی در جامعه برگردد.

البته این امیدواری نباید کاذب باشد. متاسفانه ما در رسانه ها بویژه تلویزیون مدیریت بحران اخبار نداریم. مدیریت بحران هم در سطح کلان به خوبی کارش را انجام نمی دهد. وزارت بهداشت وزارتخانه حساسی است. باید همه تخصص ها را در خودش جای دهد که اگر شرایط بحرانی این چنین برایش به وجود آمد از دیگر تخصص ها کمک بگیرد. فکر می کنم جای جامعه شناس ها؛ متخصصان ارتباطات، روان شناسان و انسان شناسان در کنار پزشکان خالی است. اگر این افراد در وزارت بهداشت باشند می توان انتظار داشت که ترکیب مناسب برای کنترل مدیریت بحران در این وزارتخانه تشکیل شده است که از این طریق فرآیند تولید محتوا و انتشار اخبار هم مدیریت می شود. در نتیجه مردم می توانند به اخبار رسانه ها و همین طور مسئولان اعتماد کنند.

درباره ویروس کرونا لازم است که مسئولان شفاف اطلاعات را در اختیار رسانه ها قرار دهند تا آنها به طور حرفه ای به مردم بگویند که وضعیت کشور چگونه است. همین دادن اطلاعات هوشیاری عمومی را بالا می برد و مردم می دانند اوضاع تحت کنترل است.

منبع: عطنا